Pront per il futur

16 onns promoziun da MINT a la SAP dal Grischun

L’onn 2008 ha la SAP dal Grischun organisà e realisà en cooperaziun cun la SAS dal Grischun e cun la EMS Schiers per l’emprima giada ils campiunadis regiunals da la First Lego League (FLL) a la SAP dal Grischun.

En la concurrenza mundiala da roboticas sviluppan ils teams mintgamai soluziuns per in tema fixà e concepeschan ina preschentaziun da la perscrutaziun. Ultra da quai construeschan e programmeschan las scolaras ed ils scolars da nov fin sedesch onns in roboter cumplettamain automatic per l’uschenumnà "robotgame" per schliar pliras incumbensas entaifer 150 secundas sin in champ da gieu fixà. Questas lavurs e questas ideas sco era lur abilitads da lavurar sco team preschentan ils singuls teams il di da la concurrenza ad ina giuria. Parallelamain han lieu durant l’avantmezdi las preschentaziuns dals teams da la FLL Explore. La purschida “Explore” è il program d’entrada da la First Lego League per uffants en la vegliadetgna da scola primara (6 – 10 onns).

En il fratemp han las trais instituziuns organisà campiunadis regiunals annuals e campiunadis svizzers a la SAP dal Grischun. Ils 13 e 14 d’avrigl 2024 han ellas organisà cun l’organisaziun da tetg Hands on Technology il final da D-A-CH a Tavau. La SAP dal Grischun accumpogna adina la sonda trais teams e prepara ils uffants e giuvenils da diesch fin quindesch onns per la concurrenza. Ils teams da la FLL vegnan accumpagnads e sustegnids da studentas e da students da la SPF da Turitg e da la SAP dal Grischun.

L’onn 2014 è Lilian Ladner s’avischinada a la Ems Chemie AG a Domat cun l’idea da project "MINT-CAMPs GR" ed ha dumandà las persunas responsablas al lieu, sch’ellas sajan interessadas da cooperar. Ensemen è alura vegnì realisà per l’emprima giada il project "MINT-CAMPs GR" cun 24 scolaras e scolars sco era duas persunas d’instrucziun futuras. Dapi quatter onns vegnan ils MINT-CAMPs GR realisads parallelamain sco emna da MINT dal Grischun en diesch manaschis grischuns. Uschia pon vegnir recepids var 240 uffants interessads da la 3. fin 6. classa. 40 studentas e students da la SAP dal Grischun instrueschan las participantas ed ils participants communablamain cun las emprendistas ed ils emprendists dals manaschis durant in’emna da las vacanzas d’atun. Dapi trais onns vegn il project era realisà en l’Engiadina. Cun agid d’incumbensas orientadas als problems martelleschan, resgian e lutegian las participantas ed ils participants. Per la manadra da project, Lilian Ladner, è la cooperaziun tranter furmaziun ed economia in factur impurtant per il success: “Nus emprendain in da l’auter ed in cun l’auter. D’ina vart schlargian nossas studentas e noss students en cooperaziun cun las emprendistas e cun ils emprendists lur enconuschientschas dal rom e da la didactica dal rom e da l’autra vart vegnan promovids ils future-skills sco la cooperaziun, la communicaziun, la creativitad ed il pensar critic.” A la SAP dal Grischun programmeschan las participantas ed ils participants mintgamai in entir di in roboter sin plazzas da giugar spezialas ch'èn vegnidas sviluppadas ensemen cun las emprendistas ed ils emprendists da las firmas. Il roboter sa alura schliar differentas incumbensas dal mintgadi da la singula firma. Quai che vegn emprendì vegn protocollà en il pass da cumpetenzas da MINT. Quel ha la SAP dal Grischun elavurà ensemen cun ils manaschis. Prof. dr. Gian-Paolo Curcio, rectur da la SAP dal Grischun, punctuescha che l’emna da MINT grischuna possia vegnir considerada sco mesira per promover ils roms da MINT. “Cun questa purschida ans drizzain nus a tut las scolaras ed a tut ils scolars dal stgalim primar ed als pussibilitain ina nova perspectiva areguard ils roms da MINT en scola ed areguard lur applicaziun en l’economia. Sch’ins vul far frunt a la mancanza da persunas qualifitgadas en il Grischun, è necessaria ina iniziativa pli vasta, coordinada tematicamain, cun purschidas supplementaras che resguardan tant sco pussaivel tut ils stgalims da furmaziun e l’economia.”

L’onn 2019 ha Lilian Ladner creà ensemen cun ses team da MINT ed en cooperaziun cun la SPF Turitg sco era cun la scola da Flem ils i-CAMPs GR Kids. Dapi l’onn 2021 maina il post spezialisà da MINT ils i-CAMPs GR Kids ed ils i-CAMPs GR Teacher en il center da MINT da la SAP dal Grischun. Mintgamai 60 scolaras e scolars interessads da la 3. fin 9. classa dal Grischun s’occupan durant lur vacanzas da stad durant in'emna cun il mund digital. Ellas ed els sa deditgeschan a las differentas linguas da programmar e dattan pass per pass vita al roboter. En quest connex vegnan ils uffants ed ils giuvenils instruids da docentas e da docents sco era da studentas e da students da la Scola auta da pedagogia dal Grischun e da la SPF Turitg en il center da MINT da la SAP dal Grischun. Las participantas ed ils participants han perscrutà ils progress tecnics e las sfidas globalas. Gian-Paolo Curcio, rectur da la SAP dal Grischun, suttastritga l’impurtanza da l’informatica: “L'informatica è da chapir sco ina tecnica culturala, sco per exempel lingua u matematica. Ils uffants emprendan da duvrar l’informatica sco lingua e da guidar uschia roboters. Silsuenter vegnan ils roboters duvrads per schliar incumbensas. Quai è impurtant. Ils uffants emprendan uschia ils princips fundamentals da l’informatica e cumenzan a chapir meglier ils andaments automatisads en il mintgadi, sco per exempel charrar parzialmain autonom, la moda da funcziun da sensurs da plievgia u da glisch u la moda da funcziun d’assistents da parcar d’in electromobil."

Ultra da l’instrucziun sco tala vegnan rinforzadas las experientschas da cuminanza e tut tenor tema vegn visitada in’ovra electrica da vent etc.

Mintgamai durant dus dis han lieu parallelamain ils i-CAMPs GR Teacher. Quai è ina purschida da perfecziunament per las persunas d’instrucziun dal 1., 2. e 3. ciclus en il champ informatica e didactica da l’informatica. Quests dus dis stattan mintgamai cumplettamain sut l’ensaina da la robotica. La furmaziun supplementara cumpiglia l’occupaziun cun il Lego Spike Essential resp. il Lego Spike Prime System. Tut tenor il stgalim d’instrucziun vegnan quests sistems programmads sin basa da blocs (blocs da lego / scratch) u cun python. I vegnan mussadas materialias d’emprender concretas che pussibiliteschan tant il svilup da las cumpetenzas d’informatica sco era da las cumpetenzas en auters roms d’instrucziun. Sche las persunas d’instrucziun cun experientscha vulan suenter approfundar lur enconuschientschas, han ellas la pussaivladad da participar vers la fin da l’emna ensemen cun las expertas e cun ils experts da la SAP dal Grischun als i-CAMPs GR Kids (purschida voluntara).

“Il i-CAMPs Teacher da dus dis è structurà uschia ch'i vegnan mussadas materialias d’emprender concretas che pussibiliteschan da sviluppar tant las cumpetenzas d’informatica sco era dals roms d’instrucziun." Uffants e persunas creschidas sa barattan regularmain durant ils dus dis ed emprendan in da l’auter ed in cun l’auter. En il center stat l’incumbensa che s’orientescha als problems or da l'ambient dals uffants. Igl è impurtant per nus da mussar a nossas persunas d’instrucziun futuras sco er a quellas cun experientscha che l’informatica po vegnir instruida da maniera che collia ils roms cun ils roms natira, uman & societad u cun matematica e ch’ella po uschia vegnir integrada en las structuras existentas dal mintgadi da scola”, uschia Lilian Ladner, la manadra da project.

“Tips e trics” per l’instrucziun da MINT che collia ils roms. Cun il MINTmobil visitain nus persunas d’instrucziun e lur classas al lieu. Nus prendain per mauns ils cuntegns ed entusiasmain persunas d’instrucziun per in’instrucziun da MINT che collia ils roms. Entant che la persuna d’instrucziun vegn instruida d’ina docenta u d’in docent, lavura ina segunda persuna dal post spezialisà da MINT da la SAP dal Grischun cun la classa vi da projects concrets. Suenter la scolaziun agescha la persuna d’instrucziun sco multiplicatura en il team da la scola.