Basa per la dieta
La plurilinguitad appartegna a las experientschas da la vita quotidiana. Nus entupain ella en differentas modas e furmas. Uschia per exempel, cura che nus udin casualmain linguas novas u estras, u sche nus vivain, tut tenor il context da la vita, en e cun linguas ch’èn estras per nus. I sa tracta da scuntradas plurilinguas, en las qualas persunas da differentas linguas d'origin entran en relaziun ina cun l’autra. Da quest punct da vista è la plurilinguitad en sia omnipreschientscha ina part da la vita sociala en general ed influenzescha perquai dumondas e discurs che pon esser connotads da maniera socioculturala, scolastica u economica. Quests contexts furman, mintgin per sasez, ma er en lur cumbinaziuns pussaivlas, las valurs da basa per ch’ils umans daventian abels da viver da maniera adaptiva en munds plurilings. Quai po forsa schizunt avrir lur conscienza per la plurilinguitad e lur egliada per la cultura linguistica e po muventar da vesair e chapir da nov ils connexs dal mund.
Talas u sumegliantas valitaziuns èn probablamain il punct da partenza ch’intgins pajais europeics han suttascrit la Charta europeica da las linguas regiunalas u minoritaras. Uschia èn els s’obligads envers il Cussegl da l’Europa da proteger e promover lur diversitad linguistica e la ritgezza culturala da l’Europa. Quai n’è evidentamain betg simpel da realisar, perquai che las situaziuns da partenza da la politica linguistica e da la politica sociala èn savens fitg cumplexas entaifer singuls stadis u en singuls territoris naziunals. Gist perquai ch’i po dar en il context da la plurilinguitad ina largia tranter il dretg legal e la realitad vivida, èn enconuschientschas intenziunadas e constantamain actualisadas las directivas necessarias per ils process da svilup. Uschia èsi pussaivel da differenziar las enconuschientschas existentas, da vesair novas perspectivas e da forsa scuvrir punts tematicas cun autras disciplinas. La perscrutaziun davart la plurilinguitad ch’è vegnida promovida en Svizra, ma er en auters pajais durant ils ultims onns e decennis, sa lascha tranter auter situar qua. Ins ha per exempel examinà, co che concepts u princips pli novs da la didactica da plurilinguitad vegnan realisads en contexts plurilings en scola, co sviluppar ina uschenumnada buna instrucziun da las linguas estras u co che la plurilinguitad vegn recepida d’ina perspectiva linguistica e sociopolitica.
